باغ فردوس

باغ فردوس نمونه زیبایی از معماری منحصر به فرد باغ ایرانی است که در هیاهوی خیابان ولیعصر سالهاست که با شکوه و آرام سر

 

برافراشته است. روزگاری باغ فردوس سراسر درخت و فواره کوچک و بزرگ سوار بر نهرها و حوض هایی بود که طراوت و شادابی بی مانند

 

باغ ایرانی را به ساکنانش هدیه می کرد و حال از آن همه شادابی، تنها عمارت جنوبی و تعداد کمی از درخت های کهن آن باغی است. به

 

بهانه 125 سالگی این باغ و خبر خوش مرمت آن در سبک باغ ایرانی، این بار چشمان مشتاق شما را به دیدار از ظرافت های هنر معماری

 

دوران قاجاریه می بریم. ظرافت هایی که در گچبری های ستون ها به مانند گل های پیچکی که به تنه درختان کهن سال می پیچند به اوج

 

می رسد و شکوه داستان زندگی پر فراز و نشیب عمارت قدیمی را به آرامی بازگو می کند.

باغ فردوس با دو عمارت در شمال و جنوب به دستور محمد شاه قاجار (1264- 1250) ساخته شد. بنیان گذار اصلی اصلی این باغ و

 

عمارت ییلاقی، حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمد شاه بود. مساحت باغ 20 هزار متر مربع و طولش در حدود 280 متر و مساحت

 

عمارت 1000 متر مربع ، شامل سه طبقه و نیم، به عرض 26 متر و به طول تقریبا 34 متر است. شیب زمین آن از شمال غربی به جن.ب

 

شرقی است و تندی این شیب به حدی است که کف طبقه اول بنا با قسمت جنوبی باغ و سقف آن با قسمت شمالی باغ هم سطح

 

است. عمارت باغ فردوس در قسمت شمالی باغ در دو طبقه به سبک قاجاریه و معروف به گوش فیل بنا گذاشته شد در ابتدای ساخت

 

زمین های قسمت جنوبی و سراشیبی باغ با سنگ چین، به صورت هفت قطعه مسطح درآمد و روی هریک از قطعات، استخری با فواره های

 

متعدد احداث شد. استخرها به گونه ای ساخته شده بودند که از فواصل دورتر، بزرگ تربه نظر می آمدند. اما در حال حاضر از تمام باغ تنها

 

عمارت جنوبی آن باقی است. در این عمارت، که از ابتدا به صورت کاخ و محل اقامت اعیان، تزیین شده است، آثار هنرمندان ایرانی در دو

بخش اصلی گچ بری و هنرهای زینتی به کار رفته در پنجره ها شایان توجه است.

سطح پنجره های عمارت از نقش های گوناگون، گره سازی ها و شیشه های رنگین و ساده آراسته شده که در کنار هم ترکیب های بدیعی

را پدید آورده اند.

چیدمان چوب و شیشه، یادگاری از روزگاران قدیم و الهام گرفته از طرح های اصیل اسلیمی است که در ساخت درها و پنجره های این

عمارت به کار رفته است. تکه های چوب این پنجره ها نه به وسیله چسب و میخ، بلکه با بهره مندی از شیوه نر و مادگی در هم چفت شده

اند.

در دوران قاجاریه، در هنر گچبری خلاقیت ها و نو آوری های بسیار چشمگیری به خصوص در تزئینات منازل مسکونی سنتی بیرونی و اندرونی

ایران پدیدار گشت که به واقع به هریک از آثار بجا مانده مانند تابلوهای بسیار نفیس و پر ارزش، هنر، فلسفه، خرد و فرهنگ هنرمندان ایران

را به نمایش می گذارد.

هنر گچ بری در دوره قاجار رونق فوق العاده ای به خود گرفت، نقوش بسیار پرهنر اصیل ایرانی، بخصوص نقش های اسلیمی و ختایی و گل

و گیاه که نشات گرفته از سرپنجه با ذوق هنرمندان ایران زمین است در ستون و سر ستون های عمارت به زیبایی مشهود است.

تقارن کامل در شکل، فرم و رنگ که از طرح های اسلیمی نشات گرفته و با تکه های کوچک چوب پیاده شده، ویژگی مشترک پنجره های

مشبک در سرتاسر ایران زمین است که در پنجره های اندرونی عمارت با شیشه های الوان به رنگ های زرد، سبز، قرمز و آبی به اوج

رسیده است.

پس از انقلاب اسلامی عمارت باغ فردوس در اختیار صدا و سیما و بعد از آن زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. در همین

دوران بود که باغ فردوس به مرکز اسلامی آموزش فیلم سازی تبدیل شد و سپس با هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد

سینمایی فارابی، سازمان میراث فرهنگی کشور و شهرداری تهران، «موزه سینما» در آن برپا شد. موزه سینما در 28 شهریور 1381 با

حضور رییس جمهور وقت، رسماً افتتاح شد. علاوه بر زیبایی های هنر معماری، موزه پرفسور حسابی، باغ موزه هنر، موقوفات دکتر افشار،

کتابخانه تخصصی معماری باغ فردوس و البته موزه سینما از دیگر جاذبه های فرهنگی- تاریخی باغ فردوس است که می تواند اشتیاق دیدار

از آن را دردل ها بیندازد.

نقاله خوانی شیوه ای کهن و شهر فرنگ وسیله ای قدیمی برای روایت داستان است که نمونه های زیبایی از آن در موزه سینما به چشم

می خورد.